دردهای بی بدیل

حکایت (چاپلوسی)

سلطان محمود را در حالت گرسنگی خوراک بادنجان بورانی پیش آوردند. خوشش آمد. گفت: «بادنجان طعامی است خوش.» ندیمی به تعریف از بادنجان پرداخت. سلطان چون سیر شد، گفت: «بادنجان سخت مضر چیزی است.» ندیم باز درباره مضرات بادنجان زیاده‏روی کرد. سلطان گفت: «ای مردک تا این زمان به تعریف از آن می‏پرداختی؟»

گفت: «من ندیم توأم، نه ندیم بادنجان. مرا چیزی باید بگویم که تو را خوش آید، نه بادنجان را».

عبید زاکانی ادیب توانا در این حکایت طنز به زیبایی، چهره نازیبای افراد چاپلوس را می‏نمایاند که می‏کوشند با چرب‏زبانی، ضدارزش‏ها را ارزش و بدی‏ها را نیکی، پلیدی‏ها را زیبا و یا برعکس اینها نشان دهند و مردم را بفریبند.

شگفتا که بیشتر افراد ضعیف و فرومایه که چیزی بارشان نیست و بر اثر روابط و زد و بندها به مقام و موقعیتی دست یافته‏اند، از مدح و ستایش این‏گونه افراد لذت می‏برند و بساطشان را روز به روز گسترش می‏دهند، ولی افراد بالیاقت و شایسته که نیازی به تعریف و تمجید بی‏جا نمی‏بینند، به شدت با آنها مقابله می‏کنند.

امام علی علیه‏السلام می‏فرماید: «زنهار پرهیز کن از چاپلوسی و تملق که از خصلت ایمان نیست».

ناگفته نماند تملق و چاپلوسی، شخصیت گوینده را تخریب و مخاطب را مغرور می‏سازد.